viking 1 ne demek?

Viking 1, NASA'nın Viking Programı kapsamında Mars'a gönderdiği 2 görevden ilkidir.¹ 20 Ağustos 1975'te başlayan yolculuk sonucunda, araç 19 Haziran 1976'da Mars yörüngesine oturtuldu. Yaklaşık 1 ay sonra, 20 Temmuz 1976'da Mars yüzeyine inerek, Mars yüzeyindeki ilk Amerikan nesnesi olmayı başardı.² İlerleyen 6 yıl³ boyunca gönderdiği veriler ve fotoğraf Mars hakkında görüşlerin temelini oluşturdu ve bir sonraki NASA görevleri için yol göstericiydi.

Görev

20 Ağustos 1975'te, Titan/Centaur roketi kullanılarak başlayan görev,⁴⁵ 11 aylık yolculuğun ardından; Mars'a varıştan 5 gün önce Mars'ın fotoğraflarını almaya başladı. Viking 1 Orbiter, 19 Haziran 1976 tarihinde Mars yörüngesine oturdu ve 4 Temmuz 1976 için planlanan Lander inişi için yüzeyi fotoğraflamaya başladı.⁶ Mariner programında elde edilen fotoğrafların aksine çok daha detaylı olan bu görseller, iniş için planlanan alanın güvenli olmadığını gösterdi.⁷ Bu yüzden araç 14 günlük bir gecikme ile, aynı zamanda Apollo 11'in 7. iniş yıldönümü olan 20 Temmuz 1976'da 11.53 UTC'de Chryse Planitia'ya indi. Bu, aynı zamanda Amerika Birleşik Devletlerinin Mars'a yönelik ilk iniş girişimiydi.⁸⁹¹⁰

Orbiter

Yörünge aracının enstrümanları, fotoğraflama için iki vidicon kameradan (VIS), su buharı haritalama için bir kızılötesi spektrometreden (MAVD) ve termal haritalama için kızılötesi radyometreden (IRTM) oluşuyordu.¹¹ Araç 20 Ağustos 1975'te Lander ile birlikte fırlatıldıktan 11 ay sonra, 19 Haziran 1976'da Mars yörüngesine oturmayı başardı. 20 Temmuzda iniş aracı ondan ayrılıp inişe geçtikten sonra yörüngede kalıp çalışmaya devam etti. Dünya'ya 57.000'den fazla görüntü gönderdikten sonra, yakıtı azaldığı için 7 Ağustos 1980'de yörüngesi 357 x 33.943 km'den 320 x 56.000'e yükseltilerek görevi sona erdirildi¹². 2009 yılında yapılan analiz ile büyük olasılıkla hala yörüngede olduğu sonucuna varıldı.¹³

Lander

Lander ve iniş takımları, 20 temmuz 08.51 UTC'de yörünge aracından ayrıldı. Ayrılma sırasında iniş aracı saniyede yaklaşık 5 kilometre hıza sahipti. Aeroshell'in retroroketleri, iniş aracının yörüngeden çıkması için ateşlendi. Birkaç saat sonra lander atmosfere giriş yaptı. Isı kalkanı atmosfere girişte yüksek ısıdan aracı korurken, bu süre zarfında ısı kalkanının dayanıklılığını ölçek için veriler toplandı¹⁴. 6 km yükseklikteyken, saniyede yaklaşık 250 metre hızla giden araç 16 metre çapındaki paraşütünü açtı. Yedi saniye sonra ısı kalkanı bırakıldı ve bundan 8 saniye sonra ayaklar açıldı. 45 saniye içinde paraşüt aracı saniyede 60 metreye kadar yavaşlatmıştı. 1.5 km yükseklikte araç paraşütten ayrılarak motorlarını ateşledi ve yaklaşık 40 saniye sonra, araç saniyede 2,4 metre hızla Mars'a dokundu. Ayrıca ayaklarda inişi yumuşatmak için etek alüminyum amortisörler vardı.

İniş roketleri, hidrojen ve nitrojen çıkışını daha geniş bir alana yaymak için 18 nozüllü bir tasarım kullandı. Bu, aracın karışıklığını arttırsa da; NASA bunun yüzeyi 1 °C'den fazla ısıtılmayacağı ve 1 milimetreden fazla yüzey malzemesini hareket ettiremeyeceği anlamına geleceğini hesapladı.¹⁵ Viking 1'in etrafındaki yüzet malzemelerini ile araştırma yapacağını düşünürsek, yüzeyin en az zarar görmesi oldukça önemliydi.

İlk yüzey görüntüsü, inişten 25 saniye sonra iletildi. Bu süre içinde araç doğrudan Dünya ile iletişim için yüksek kazançlı bir anten kurdu. Sonraki 7 dakika içinde 300°'lik panaroma gönderildi. İnişten sonraki gün, Mars yüzeyinin ilk renkli fotoğrafı çekildi. Sismometrenin yüzeye yerleştirilememesi ve robotik koldaki bir pimin 5 gün boyunca sıkışması dışında ek bir sorun yaşanmadı.

Lander'a yer kontrolü tarafından gönderilen hatalı bir komut sonucunda iletişim kesildi. Komutun amacı, aracın bozulan pil kapasitesini iyileştirmek için yeni pil şarj yazılımını aktarmaktı, ancak yanlışlıkla anten işaretleme yazılımı tarafından kullanılan verilerin üzerine yazıldı.¹⁶ Bu hatadan 4 ay sonrasına kadar denenen iletişim girişimleri başarısız oldu ve görev sonlandı. Hatalı komutu aldığı sırada Viking 1 2245 sol'u tamamlamıştı (yaklaşık 6 yıl).